Ҳоким ҳисобот берди

Охирги пайтларда «фалон тумандаги фалон уйдаги енгилтабиат аёллар фаолиятига барҳам берилди» қабилидаги баёнотларни бот-бот эшитиб турибмиз. Айниқса, бу фаолият тури пойтахтда урчиб кетган шекилли, «ойна тозаловчи»лар ҳақидаги хабарларнинг учтадан биттаси шу ерга тўғри келмоқда.

Улар вақтида бормаганининг асл сабаби нима?

Ўғлим қандайдир сабаб билан бир кун мактабга боролмай қолса, кўнглим анчагача ғаш бўлиб юради. Ўша кунги дарсларни тушуниб олармикан, уйга қандай вазифа берилибди, деб тинчим бўлмайди.

«энг сўнгги чора»га қўл уришидан олдин ёрдам қўлини чўзайлик 

Газетамизнинг 2018 йил 3 май 18-сонида чоп этилган «Кўчада қолган бола мактаб, маҳалла ва мутасаддилар эътиборидан четда кун кечирмоқда» сарлавҳали мақола эълон қилинган эди. Ушбу мақола юзасидан таҳририятимизга кўпчилик қўнғироқ қилиб, ўзининг фикрларини билдирди.

Бугун бозорларимиз тўкин-сочин. Исталган маҳсулотни топасиз. Бироқ...

ёхуд замонавий қайлиқ можароси

Вилоят сафарларидан бирида кўринишидан анча камсуқум бир йигит: «Кечирасиз, алоҳида гаплашиб олсак бўладими?» деб қолди. Унинг илтимосини бажонидил қабул қилдим.

Бу кимнинг чўнтагига тушяпти?

Пластик карта жорий этилгани заб иш бўлди-да. Мана, энди оддий дўконда ҳам, минимаркету супермаркетда ҳам тарозидан урса урадики, аммо ҳисоб-китобдан уролмайди. Чунки 11 минг 985 сўмлик харидингиз учун сотувчи  картангиздан 12 минг сўм ечиб ололмайди.

Кўпчилик эҳтиёжидан ошиқ маблағни банкка қўйиб, фоиз олишни истайди. Қолаверса, бу ҳар икки томон учун ҳам манфаатли…

Жарима тўламайин, десангиз...

Кундалик ҳаётда қулоғида «наушник» билан йўлдан бамайлихотир ўтаётганлардан тортиб, чорраҳаларда машина оралаб ручка, байроқча,  тақвим ва шу каби майда-чуйдаларни сотаётганларгача кўп дуч келамиз. Бу авария келтириб чиқариши мумкинлигини англасак-да, кўзимиз ўрганиб қолгани учун оддий ҳолдек қабул қиламиз. Аммо бунга чек қўйиш вақти ҳам етди.

Ҳар бир инсон ўз уй-жойига эга бўлишга ҳақли, айниқса, ёш ва тураржойга муҳтож оилалар. Ушбу масала бугун ғоят долзарб. Давлатимиз бугун ана шундай оилаларни бошпана билан таъминлашга жиддий аҳамият қаратмоқда.

Ғиждувон тумани Поскати қишлоғида яшовчи фуқаро ­Жамол Болтаевни ҳудудда қўли гул уста тадбиркор сифатида билишади. У металлдан тайёрлаган турли ҳажмдаги эшик-дарвозалар пишиқ ва чиройлилиги билан харидоргир.

Юртимизда тошлоқ, қурғоқчил ва унумсиз ердан қандай қилиб самарали фойдаланиш, мўл ҳосил олиш мумкинлигини биласизми? Бундай жойларда пистазорлар барпо этиб, улар ҳосилга киргунга қадар қатор ораларига доривор ўсимликлар экиб, қимматбаҳо хомашё етиштириш мумкин экан. Сурхондарё вилоятида ҳаётга татбиқ этилаётган лойиҳалар бунга мисол бўла олади.

Ғиждувонлик коллеж ўқувчиси мини-трактор ясади

Инновацион ғоя атамаси тез-тез қўлланилмоқда. Хўш, тилимизда «но­одатий ечим» маъносини ҳам берадиган инновацион ғоя нима дегани? У ҳаётимизда қандай акс-садо беради, мамлакат тараққиётида қандай роль ўйнайди?

Курсдош дугоналар ўқишни тугатгач, ташвишлари кўпайиб, кўришгани вақт топишолмади. Шу зайлда бир неча йил ўтди. Ниҳоят, бир курсдошининг ўғил тўйи баҳонасида дийдорлашишди.

Навқирон йигитнинг мардонавор жасорати

«Ассалому алайкум, мен учун азиз бўлган инсонлар! Отажон, соғлиқларингиз яхшими, чарчамасдан юрибсизми? Мендан сўрасангиз, яхшиман. Хизматнинг қийинчиликларига бардош бериб, ўз она Ватаним олдидаги йигитлик бурчимни адо этиб юрибман. Мана, кўз очиб юмгунча 9 ой ҳам ўтиб кетди, насиб қилса, яна 11 ойдан кейин ўз она қишлоғимга кириб бораман.

соғлом набиранинг бувиси бўлади

Қайнона бу — она дегани. Келин эса қиздан-да азизроқ фарзанд. Агар оилада икки томонлама шундай муносабат ўрнатилсагина бахтли турмуш бўлади.

Бирор онанинг қизи ишни чала қилгани учун кўчага ҳайдаб чиқарганини кўрганмисиз? Йўқ, аксинча ёнига олиб, унинг хатоси нимада эканини яхшилаб тушунтиради. Ёки қиз онасининг койиб берганидан аразлаб юришини тасаввур қила оласизми? Ҳеч бир фарзанд ота-онасининг танбеҳидан ранжимайди.

Нигора Каримбоева сирларини кимга айтади?

Маҳоратли ва серқирра ижодкор Нигора Каримбоевани юртдошларимиз «Сардор», «Ўзи уйланмаган совчи», «Чашма», «Дада», «Тоға» сингари кўплаб кинофильм ҳамда сериаллардаги бетакрор роллари орқали яхши танийди.

Ушбу суҳбат одатдагидай бирон машҳур инсон билан эмас, ўша инсоннинг доимий ҳамроҳи — умр йўлдоши билан қилинган. Шу орқали шоир қиёфасининг кўпчиликка номаълум қирралари очиб берилган. Бугун марҳум шоир, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими Матназар Абдулҳаким таваллудининг етмиш йиллиги арафасида бундан ўн йил муқаддам, шоир ҳаётлигида қилинган ушбу суҳбатни эътиборингизга ҳавола этмоқчимиз.   

У фольклор қўшиқлар куйлаб, қисқа фурсатда ўзбек санъати оламида ўз ўрни ва йўналишини топа олган ижодкорлардан. Халқ орасидаги бахшиёна наволарга замонавий руҳ бериб, уларга қайта жон бағишлаётгани ҳам рост. Юртимизда Наврўз шукуҳи кезиб юрган шу кунларда элимиз суйган хонанда, Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган артист Ҳосила Раҳимова саҳифамиз меҳмони бўлди.

Сузиш — инсонга завқ бағишлаши билан бирга, саломатликка фойдаси бемисл бўлган машғулот ва спорт туридир. Бироқ у билан шуғулланишнинг ўзига яраша қоидалари ҳам бор.

Муҳташам спорт залидаги мусобақани кузатиб, аввалига ҳайрон бўлдик. Сабаби, мусобақалашаётганлар орасида қирқ ёшли эркак ва аёлдан тортиб, етти ёшли болаларгача бор. Энг қизиғи, уларнинг биронтаси спортчига ўхшамайди. Лекин бир-бирини қўллаб-қувватламоқда, ғалаба сари ишонч билан бирга ҳаракат қилмоқда.

Шахмат бўйича ўн олтинчи, ушбу ўйин тарихида эса учта йўналиш (классик, рапид ва блиц)да биринчи жаҳон чемпиони ҳисобланган норвегиялик 27 ёшли Магнус Карлсен мана, тўрт йилдирки, ақл муҳорабасида ўзига тенг келадиган рақиб йўқлигини исботлаб келмоқда.

Баъзан ортиқча вазндан азият чекаётганлар қандай овқатланиш, истеъмол учун энг маъқул маҳсулотларни танлашда қийналишади. Бундай вақтда тўйимлилик ҳиссини пайдо қиладиган кам қувватли мева-сабзавотларни тавсия қилиш мумкин.

сабаби ошқозоности бези яллиғланиши экан

Айримлар, айниқса, ёғли, шўр, аччиқ таомлар истеъмол қилишни яхши кўрадиганлар, бора-бора қорин соҳасида ва белга ҳам берувчи кучли оғриқдан азият чекиб қолади. Шифокор бундай ҳолларда беморнинг умумий аҳволини кўриб-текшириб, панкреатит, дея ташхис қўяди. Хўш, панкреатитнинг ўзи нима ва келиб чиқиши сабаблари қандай? Хуруж қилганда нима қилиш керак?

Кўз инсоннинг энг кўп ишлайдиган аъзоларидан биридир. Ҳозир офису идораларда ўтириб ишлайдиганларнинг кўпчилигида кўриш қобилияти пасаймоқда. Сабаби оддий: қоғоздаги турли катталикдаги ҳарфли матнлар, компьютер олдида узоқ ўтириб ишлаш, телефонга узоқ тикилиш… Боз устига, уйга боргач, «зангори экран»дан кўз узмаймиз. Бундай зўриқишдан ҳар қандай ўткир кўз ҳам чарчайди. Бу жараённи тўхтатиш мумкинми?

Бизнинг хотин билан рақобатимизнинг тарихи узун. Иккаламизнинг ўртамиздаги бу кураш мактабдаёқ бошланган.

(мақола чиқариши шарт бўлган соҳа ходимлари ўқисин)

Журналист эмасман, оддий ўқитувчиман. Лекин мақолаларим газета ва журналларда чиқиб туради. «Мақолаларим» десам, бироз нотўғри бўлади-ю, лекин менинг ёзганларим бошқаларнинг номидан бўлса ҳам газетада чиқади-да. Шунинг ўзи «қаламим» борлигидан далолат берса керак.

Виктор КОКЛЮШКИН

Фавқулодда интернетга кириб қолдим, унда «Одноклассники» сайти бор экан — ўзимизникилар ҳаммаси шу ерда, Петка ҳам! У мактабда фақат иккита тўрт баҳо олган, бу ерда бўлса қандайдир девор олдида турибди ва «Мен Стокгольмдаман» деб ёзиб қўйибди.

Бунга айбдор ким?

Бола улғайгани сари атроф-муҳит, жамият ҳақидаги қарашлари шаклланиб бораверади. У ўз олдига улкан мақсадлар қўяди, муайян ютуқларга эришгиси келади. Аммо бу йўлда баъзан у турли ғов, тўсиқларга учрайди. Ҳатто яқинлари билан муаммолар юзага келади,  келишмовчиликларга бориб қолади. Хўш, бундай ҳолатда нима қилиш керак?

Бунга ким айбдор?

«...Мактаб ўқувчиси бўлган кезларим ўйинқароқ, бироз масъулиятсиз эдим. Боз устига, онам билан сира чиқиша олмасдим. «Мени тушунмайсиз», «Нега ҳадеб иш қилдираверасиз?» дея хархаша қилганларим ҳамон эсимда. Ўша кезлар онамнинг берган даккиси сабабини бугун тушунган сари ўзимдан уялиб кетаман.

Бу палладаги хато қимматга тушади

«Ўғлим кичкиналигида жуда серғайрат, қизиқувчан эди. Мактабни ҳам аъло баҳоларга тугатди. Ҳозир ўн тўққиз ёшда. Негадир аввалги иштиёқи сўниб, ишёқмас бўлиб қолган. Туну кун телефонга берилиб, вақтини бекор ўтказади. Бирор ишнинг бошини тут, десак, унамаяпти... Унга нима бўлганини, мудраган иштиёқини қандай қилиб «уйғотиш»ни билолмай оворамиз...»

Светлана билан Тошкентдаги халқаро анжуман якунида танишиб қолдик. Мен уни меҳмонхона томон кузатиб қўяр эканман, танишувимиз шу онда расмий гап-сўзлар билангина тугашини асло истамасдим. Шунинг учун шаҳдам қадамлар билан кетаётган қизни бир он тўхтатиб, нима бўлса бўлар, дея уни пойтахт оқшомини бирга томоша қилишга таклиф этдим. Бунга журъат тополганимдан  хурсандман!

Ой нурида мириқиб чўмилаётган терак баргларининг шитири Шоҳруҳ билан Равшаннинг суҳбатига куй басталаётгандек эди.

Айни куннинг иссиғида кўчадан ҳориб келган чолнинг тану жони қуюқ сояда ўрнашган ҳовлидаги сўрига чўзилгач, ғоят ҳузурланди.

Қизилтепа туманининг Айрончи маҳалласида жойлашган 10-умумий ўрта таълим мактаби билан қўшдевор ҳовли дарвозасида шундай ёзилган: «Бу хонадонда Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиси ­Бердиев Рустам бобо яшайди».

ота-оналар сергак бўлади

Эшик тақиллатиб, мактабга кетган фарзандингизни ўқитувчиси ёки маҳалла раиси сўраб келса, қандай аҳволга тушасиз? Юракни ғулғула босиши аниқ, шундай эмасми? Кўпроқ юқори синф ўқувчиларида учраб турадиган бундай ҳолат жиддий эътибор талаб қилади. Ота-она ёки ўқитувчининг бирозгина бепарволиги бир ёшнинг тақдирида катта ўзгаришлар ясаши мумкин. Шундай вазиятда маҳалла мутасаддиларининг ҳам кўмаги катта.  

«Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халқ учун хизмат қилиши керак», деган тамойил ҳаётимизга тобора чуқурроқ кириб бораётганини сезяпсизми? Давлат хизматчилари хонада ўтириб эмас, балки жойларга чиқиб, ҳақиқий вазият билан бевосита танишмоқда. Одамлар билан юзма-юз суҳбат қуриб, уларнинг дарду ташвиши ва истакларига қулоқ солмоқда. Шу тарзда кўплаб муаммолар ҳам ечим топяпти.   

Устюрт саҳросида ҳеч бўлганмисиз? Учи-кети кўринмайдиган саҳрода кучли шамол қум уюмларини бир жойдан бошқасига учиради. ​​​​​​​

Абдулла Ориповни хотирлаб...

Адабиёт ё журналистикадан анча йироқ, техника университети кимё-технология мутахассислиги бўйича ўқисам-да, қизиқишларим адабиёт оламига яқинлаштираверарди.

«Шоирлар дунёнинг тан олинмаган қувончларидир», деган эди бир аллома. Бу беғараз қувонч ҳамманики эмас. У элга келган тўйдай келмайди. Шунинг учун ҳам у оммавий, байрамона эмас. Шунинг учун ҳам у тан олинмаган қувончдир.

«Фикрбазм» лойиҳасининг бу галги меҳмони Ўзбек миллий академик драма театри актёри, Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон халқ артисти, Халқаро Бобур мукофоти совриндори Муҳаммадали АБДУҚУНДУЗОВ мухлислар саволларига жавоб берди.

«Фикрбазм» лойиҳасининг бу галги меҳмони — Ўзбекистон халқ артисти Мурод РАЖАБОВ муштарийлар саволларига жавоб берди.

«Фикрбазм»нинг бу галги меҳмони Ўзбекистон халқ артисти Эркин КОМИЛОВ.

Адабиёт ва мутолаа ҳақида маърифий суҳбат

Маҳмуд Ражаб Хоразм адабий муҳитининг забардаст вакилларидан. «Дард мавсуми» (1993), «Кўзлардаги кўзгу» (1999), «Ойкокил» (2010), рус тилида «Застенчивый месяц» (2010) шеърий китоблари, «Шанғи» (2005) рисоласи, «Сарагул» (2014) ҳикоялар тўплами нашр этилган. Бугунги китобхонлик ва адабий жараёнлар хусусида Маҳмуд Ражабнинг ўзига хос қарашлари ва ёндашуви бор.

Она табиат малҳам бўлган

«…нималар йўқ у ерда, маймунлару филлар ҳам, бананлар ҳам (қандайдир мевалар), дунёда энг яхши чой ҳам ва турли-туман ёввойи мевалар, нотаниш ўсимликлар ҳам бор. Ҳаммасидан ҳам у ёқ доим шундай иссиқ бўладики, йил бўйи бемалол юраверасан: этик ҳам, қалпоқ ҳам, пайтава-ю пўстин ҳам керак эмас.

«Дон Кихот» макон-замон ва тафаккурнинг турли сатҳларида турлича баҳоланиб келади. Биров бу китобни ўрта аср Европа адабиётида урчиб кетган рицар-саргузашт романларига пародия, бошқаси ёзувчи яшаган ижтимоий муҳит танқиди, яна бири романтизмга раддия, кимдир танқидий реализмга оид роман тарзида кўради.

Катаракта ва бошқа кўз касалликлари ҳақида муштарийлардан келган саволларга Республика ихтисослаштирилган кўз микрохирургияси маркази директорининг Даволаш ишлари бўйича муовини тиббиёт фанлари номзоди, олий тоифали шифокор ­Ваҳид ­РОЗУКУЛОВ жавоб берди.

Юқумли ва хавфли касалликларнинг олдини олиш борасида муштарийлардан келган саволларга Давлат санитария-эпидемиология назорат маркази бош врачи Баҳром АЛМАТОВ жавоб берди.

Юқумли ва хавфли касалликларнинг олдини олиш борасида муштарийлардан келган саволларга Давлат санитария-эпидемиология назорат маркази бош врачи Баҳром АЛМАТОВ жавоб берди.

нега болалар талабига жавоб бермайди?

Сарвиноз Раҳмонова Қизилтепа туманидаги 7-сонли мактабгача таълим муассасаси раҳбари. Болаларга бўлган меҳри, тадбиркорликка қизиқиши ва албатта, давлатимизнинг мактабгача таълим тизимига єаратаётган эътибори уни «Маликобод» МФЙ ҳудудида 75 ўринли мактабгача таълим муассасаси очишга ундади. 

Қандай имтиёзлар мавжуд?

Касб-ҳунар коллежлари ва олий таълим муассасалари битирувчиларининг бандлигини таъминлаш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка кенг жалб этиш борасида кўплаб имконият ва имтиёзлар  яратилмоқда.

Имконияти чекланмаган, аксинча чексиз

Оддий сомон инсон яратаётган гўзаллик учун муҳим хомашё бўлишига ишонасизми? Бу амалий санъатнинг бир тури. Тошкентлик Жасур Жумаев ана шу санъатни ўзлаштириб, нодир асарларга муаллифлик қилиб келаётган ёшлардан бири.

гўдак меҳридан пулни афзал билдими?

Фарзандини оқ ювиб, оқ тараб парваришлаган она учун бу дунёда ундан азизроқ неъмат йўқ... Шундай деймизу аммо атрофимизда содир бўлаётган дилни хира қиладиган турли ҳолатларни кўриб, эшитиб нафасимиз ичимизга тушгандек бўлади.

Уларнинг бошқа судлардан фарқи нимада?

Суд деганда кўпчилик фуқаролик, жиноят ишлари ёки иқтисодий судларнигина тушунади. Ҳакамлик суди ҳақида эса, ҳамма ҳам тасаввурга эга эмас.

Фарзандларимиз онгида  бўшлиқ юзага келмасин...

Вояга етмаганлар, ёшлар орасида ҳуқуқбузарликнинг олдини олишга қаратилган тарғиботларга қарамай жиноятчилик камаймаяпти. Хўш, ёшларни жиноятчиликка ундаётган сабаб нима? Бу муаммонинг туб илдизи қаерда?

Ҳисор тоғ тизмаларининг Сангардагига кўтарилиш осон эмас. Тоғ йўли нотекис, тор, хавфли. Биз чиққан машина ҳайдовчиси тоғ йўлида юравериб ўрганиб кетган, шекилли, пинагини ҳам бузмайди. Аммо жуда ҳушёр. Улов юритгичи ўкиради, машина юқорига ўрлайди. Тошқину сел ўпирган жарликлар лабидан ўтаётганда юрагинг беихтиёр «шиғғ» этиб кетади... Ниҳоят, манзилга етдик.

Фарғоналик Абдурашид ака Жиззахнинг Ғаллаорол туманидаги қўйлар шаклини эслатувчи ноёб, антиқа тошларни бир бориб кўришни ният қилганини айтиб қолди. Лоп этиб ёдимга ўша гўшага илк борган чоғларим келди. Бу 1995 йилда бўлганди. Ўшанда газетада ишлардим...

Унинг суви қаердан келишини биласизми?

Нурота тизма тоғларидаги Оқтов ва Қоратов бетакрор ғаройиботларга бой. Бу тоғларда асрлар давомида бўрон, жала, шамолу жазирамалар билан олишиб яшаётган шундай гўзал ошёнлар борки, уларни кўриб, гўёки сеҳрли эртакка тушиб қолгандек бўласиз.