Жума
20-Апрел 2018
Тошкент метрополитенига тушсам, ҳар гал тўда-тўда бўлиб юрган хорижлик сайёҳларга дуч келаман. Умуман, юртимизнинг барча диққатга сазовор жойларида атрофга ҳайрат билан қараётган, ҳар қадамини суратга муҳрлашга интилаётган сайёҳлар кўп учрайди.
Шайхонтоҳур туманидаги «Камолон дарвоза» маҳалласида бир хонадон бор. Оқолтин 1-тор кўчасидаги 30-уй. Унинг дарвозаси умуман ёпилмайди. Кунига олтмиш одам кириб-чиқади. «Меҳмондўст инсонлар экан», дейсизми? Тўғри, улар меҳмондўст. Бироқ юқоридаги рақам келиб-кетувчи меҳмонларнинг эмас, балки уйда яшовчиларнинг сони. Чиндан ҳам, ушбу хонадонда олтмишдан зиёд жон аҳил ва иноқ истиқомат қилмоқда.
Газетамизнинг жорий йил 3 августдаги 31-сонида «Бадарға» қилинган босволди...» сарлавҳали мақола чоп этилганди. Унда полиз маҳсулотлари, яъни қовун-тарвузларнинг деҳқон бозорларидан анча ташқарида ёки йўл чеккаларида, кўча-кўйдаги дарахтлар тагида сотилаётганига эътибор қаратилганди. Мақолада муаллиф — Ўзбекистон журналистлари ижодий уюшмаси аъзоси Жаҳонгир Пирмуҳаммедов қуёш тиғида турган ёки тирбанд машиналардан чиқаётган заҳарли газ ва чангга тўйинган полиз экинларини истеъмол қилиш инсонга, айниқса, болалар ва кексалар соғлиғига салбий таъсир кўрсатиши мумкинлиги каби муҳим масалани кўтариб чиққан эди.
Халқимиз «Болали уй бозор...», «Бир болага етти қўшни ота-она», дейди. Бу гаплар бекор айтилмаган. Ота оилавий ажримдан сўнг ҳам ўз болаларининг таъминоти, соғлиғи, жисмоний, руҳий, маънавий ва ахлоқий камолоти ҳақида ғамхўрлик қилиши шарт. Аммо орамизда шундай оталар борки, фарзандлари борлигини ёдидан чиқариб, қандай бўлмасин, уларга алимент тўламаслик йўлларини қидиради. Баъзилари алимент тўлашдан қасддан бўйин товласа, бошқалари ойлик иш ҳақи ва бошқа даромадини камайтириб кўрсатиш орқали тўланадиган алимент миқдорини камайтиришга ҳаракат қилмоқда.
Арзимаган сабаб туфайли бошланган эр-хотин тортишуви Гулруҳнинг ота уйига отланишигача етиб борди. Алам устида лаш-лушларини йиғиштира бошлади, қайнонасининг насиҳати ҳам кор қилмади...
«Янги хонадон, ўзга инсонлар билан чиқишиб, келинлик шартини эплай олармиканман? Яна ҳам аниқроғи, қайнонамнинг кўнглини топа оламанми?..» Бу каби саволлар келинлик арафасида турган қизларни бироз чўчитиши табиий.
Эрталаб ишга отландим. Катта чорраҳага етганда тумонат одам тўпланиб турганидан автоҳалокат юз берганини пайқадим. Яқинроқ бориб қарасам, пачоқланган машина, синган ойналар ҳамда эзилиб-сочилиб ётган ҳўл меваларга кўзим тушди...
Нафақа дафтарчамдаги расмим эскириб қолгани боис уни янгилаш мақсадида маҳалламиз атрофидаги бир суратхонага кирдим.
Калтатой қишлоғи Чангакдан кейин, Лангар дарёсининг ўнг соҳилида узоқлардан кўриниб туради. Уйлари ҳам худди ерга сепилган марварид доналари каби сочилган. Улар орасидан Жуман муаллимнинг уйини қийналмасдан топдик.
Айтишларича, опа-сингиллар суҳбат қурганда вақт ҳам секин ўтар экан. Буни ҳар гал синаб кўраман. Йилда икки ёки уч марта опамлар билан йиғилганимизда тонгни бедор оттирамиз. Шунда ҳам гўё вақт бизни кўролмасдан ўз милларига қамчи ургандек, вақтнинг «сахийлиги» ҳақидаги гап ўз исботини топмагандек туюлаверади.
Эр-хотин қўш ҳўкиз, деб бежиз айтилмаган экан. Афсуски, бунинг сабабини жуда кеч англадим. Энди эса азобини тортяпман…
Бешинчи ё олтинчи синфда ўқиётган йилларим эди. Отам томорқамизнинг анча жойига жўхори экарди. Уни жуда моҳирлик билан парвариш қилардики, кузакда ҳосил анча баракали бўларди.
Манзилимга етиб олиш учун енгил машинага ўтирдим. Ҳайдовчи йигирма беш ёшлардаги йигит экан. Нимадандир кайфияти чоғ, қувончи ичига сиғмасди. Менга бир-икки қараб олди-да, гап бошлади:
Она ҳайрон, бир ҳафта аввал қизига келган совчилар «қўнғироқ қиламиз», деб дарак ҳам беришмади. Қизини кўрмасданоқ нега айнишди? Уларга нима маъқул келмади?
Чуқур ўйга ботиб, саволларига жавоб ахтараётган она ҳамма нарсани ўйлади-ю, эшигининг олди супурилмагани, уйининг бетартиблигини ҳисобга олмади.
Халқимиз жуда болажон. Хонадонда чақалоқ туғилса, янги меҳмон ўзбекона урф-одатлар билан кутиб олинади, унга меҳр берилади.
Поёнига етаётган 2016 йил жаҳон айвонида турли сиёсий зиддиятлар, терроризм, миграция муаммоси, табиий офат ва йўқотишларга бой бўлган эса-да, оламшумул кашфиётлар, улкан бунёдкорликлар, тинчлик қадри, олимпиада завқи ва яна олам-олам қувончли воқеалари билан ҳам тарихга айланмоқда.
2016 йилда содир бўлган, келажакка умид уйғотувчи хабарларни яна бир марта ёдингизга солишни лозим топдик.
2017-2018 ўқув йилидан бошлаб юртимиздаги олий таълим муассасаларига ҳужжатлар қабул қилиш муддати 15 июндан 15 июлга қадар бўлади. Олий ҳарбий таълим муассасаларидаги тест синовлари эса 5 июль куни ўтказилади.
Андижон шаҳрида янги қиличбозлик саройи фойдаланишга топширилди.
«Ўзбекенгилсаноат» акциядорлик жамияти таркибида махсус ташқи савдо ташкилоти — «Ўзтекстильэкспорт» масъулияти чекланган жамияти ташкил этилади, деб ёзмоқда podrobno.uz сайти.
Ёшлар ижод саройида «Камолот»да меҳмон»да лойиҳаси доирасида Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири Эркин Воҳидов таваллудининг 80 йиллиги муносабати билан «Ҳар бирингиз умрим парчаси» мавзуида онлайн мулоқот ташкил этилди.
Қорақалпоғистон Республикаси Беруний тумани марказида замонавий ва миллий меъморлик андозалари асосида бунёд этилган фуқаролик ҳолати далолатномаларини ёзиш бўлимининг икки қаватли янги биноси фойдаланишга топширилди.
Турмуш қуриш арафасидаги ёшлар ўртасида олиб борилган сўровда ёшларнинг аксарияти оиладаги энг зарур турмуш таомилларидан кўра, тўй ва маросимлар ҳақида кўпроқ ўйлашаётгани маълум бўлган. Бу айрим ёшлар оиланинг мазмун-моҳиятини тўлиқ тушунмай, масъулиятини ҳис қилмай туриб оила қураётганидан далолат эмасми?
Ҳаёт жуда мураккаб. Баъзан унда ўзимиз хоҳламаган ишларга қўл уриб қўйганимизни билмай қоламиз. Хато қилганимизни эса кеч англаб етамиз. Айниқса, турмуш ва фарзандлар тарбиясида жуда эҳтиёткор бўлиш зарурлигини ёшим улғайиб, турли тақдирларни кўрганим сайин чуқурроқ англаб етяпман.
Малоҳат опа ўғлининг қистови билан эндигина ўн етти ёшни қаршилаган Адолатни келин қилишга рози бўлди. Аввал совчилик, сўнг орзудагидек тўй бўлиб ўтди. Қизини тезроқ «эгаси»га бериб, зиммасидаги вазифани бажарган ота-она фарзандининг келгусидаги мақсадлари, келажаги ҳақида ўйламади ҳам.
«Бир кун жанжал бўлган уйдан қирқ кун барака кетади», «Қўшнинг тинч, сен тинч», каби ибораларни кундалик ҳаётда кўп ишлатамиз. Аммо амал қилишга келганда...
Болаликда биринчи устозимиз қўлимиздан тутиб, ёзишни ўргатади. Алифбони танитади. Мактабда саводимиз чиқади.
